Cuộc Sống Nhật Bản Và Những Điều Chú Ý (Phần 1)

Ở Nhật hầu như không có trộm cắp, cướp giật. Tôi ở đó gần chục năm cũng chưa bao giờ mất gì hay thấy giật đồ. Ban đêm 3 giờ sáng ra quán ăn là chuyện thường. Hồi đó, ngày nào 3 giờ sáng tôi vẫn thường đi lại (bằng xe đạp) để tới quán ăn. Ở Nhật có cái hay là một số quán cơm như Inoshiya hay Matsuya và các cửa hàng tiện lợi (kombini) mở 24/24. Nghĩa là, không lúc nào bạn đói cả. Tất nhiên là nếu bạn không có tiền thì mình không nói nhé! ^^

Nhiều năm ở Nhật, tôi KHÔNG HỀ KHÓA CỬA nhà. Chưa bao giờ mất đồ. Ngoài ra, chuyện để quên đồ, để quên điện thoại cũng thường xảy ra. Nhưng khi quay lại nó vẫn nằm nguyên đó. Bạn bè tôi thì quên đủ thứ đồ điện tử trên tàu khi đi tàu điện nhưng cũng vẫn lấy lại được. Nhiều người còn để quên máy tính ở công viên. Nhưng nhìn chung thì hầu như không ai mất mát gì cả. Tất nhiên, bạn không nên để quên đồ khi sống ở bên đó. Ra ngoài thì nên khóa cửa. Tôi thì thường để máy tính xách tay ở nhà nhưng cũng ít khi buồn khóa cửa lắm, chỉ giả vờ khóa cửa nếu có ai tình cờ đi ngang qua thôi (có chìa đâu mà khóa!). Tại thực ra thì tôi cũng không nhiều đồ, tiền thì để hết trong ngân hàng rồi.

 

Sẽ có nhiều người giải thích là đó là tính trọng danh dự của người Nhật nhưng tôi thấy đó chỉ là một phần. Chúng ta nên nhìn nó theo một khía cạnh hợp lý hơn, đó là khía cạnh kinh tế và pháp luật.

Nhật Bản là xã hội giàu có, nên tràn ngập hàng hóa. Giá cả hàng hóa so với thu nhập rẻ hơn Việt Nam rất nhiều. Ví dụ cùng một món đồ điện, điện tử, điện thoại, máy tính thì giá ở Nhật rẻ hơn VN chút (tầm 10%), nhưng thu nhập là 2400 USD so với 200 USD ở VN, tức là cao gấp 12 lần. Do đó, giá trị hàng hóa rất nhỏ. Dù có lấy hàng hóa thì cũng không thể nào sống dựa vào nó được.

Ở các xã hội giàu có như Nhật thì nhân công có giá cao. Ví dụ bạn đi làm mức lương bèo nhất cũng 800 yên/giờ, tức là 1 giờ đi làm bạn có thể mua 2 ký gạo hay 8 lít sữa rồi. Các dịch vụ tại Nhật sẽ có giá cao, chứ không phải hàng hóa. Thay vì bạn đi ăn cắp đồ và chẳng bán được mấy (thực tế là chẳng biết bán cho ai) thì bạn đi làm lao động chân tay ở nhà máy theo ngày cũng có thể kiếm được 10 ngàn yên (120 USD).

Luật pháp Nhật cực kỳ nghiêm minh và rõ ràng. Ví dụ bạn đi xe đạp vượt qua đường và bị xe hơi đâm phải thì người bồi thường là bạn, chứ không phải xe hơi. Bạn có bị sao đi nữa thì cũng không có bất kỳ bồi thường nào. Cảnh sát Nhật làm việc cực kỳ mẫn cán, những vụ án xảy ra hàng chục năm vẫn dán ảnh nghi phạm khắp nơi. Ai giúp tóm được có thể nhận bồi thường hàng trăm ngàn tới hàng triệu Yên. Luật pháp minh bạch, nghiêm minh cũng là một nguyên nhân mà không ai dám phạm pháp.

Điều dễ nhận thấy là luật pháp Nhật Bản rất chi tiết. Ví dụ, Nhật Bản có trang bán hàng đấu giá cực kỳ nổi tiếng là Yahoo! Auction. Những trang bán đấu giá nếu có tố cáo lừa đảo cảnh sát sẽ vào cuộc ngay. Khi đó, tất cả mọi lệnh đặt giá đều phải trình cho cảnh sát. Ngoài ra, khi bạn tham gia bán hàng, Yahoo! Auction cũng xác minh địa chỉ của bạn (gửi mã số về địa chỉ đăng ký). Do đó, hầu như ít có lừa đảo, gian dối xảy ra. Nếu bạn không hài lòng, bạn sẽ lên đánh giá người bán được ngay.

Hay bạn đi thuê nhà cũng có luật thuê nhà riêng. Chủ nhà không dễ đuổi bạn đi. Họ muốn cho thuê nhà thì phải qua công ty bất động sản và công ty này phải có người có bằng cấp về bất động sản. Khi ký hợp đồng, bạn có quyền ở hết hợp đồng chứ họ không có quyền đuổi bạn đi. Tất nhiên, đưa tiền bồi thường cho bạn đi chỗ khác thì lại khác. Luật pháp Nhật còn quy định cặn kẽ cả việc đồ đạc xuống cấp theo thời gian thì người thuê không phải bồi thường. Nghĩa là, nếu bạn dán tấm poster lên tường và nó để lại vết trên đó, thì chủ nhà không có quyền yêu cầu bạn bồi thường. Họ yêu cầu bạn bồi thường là họ phạm luật.

Lái xe hơi cũng vậy, bạn mà tông phải ai đó thì nhiều khả năng là đi làm cả đời trả nợ. Cho nên ở Nhật không ai dám uống rượu lái xe cả. Đơn giản vì pháp luật rất nghiêm minh và mọi công dân phải bồi thường hậu quả họ gây ra.

Nhiều bạn mới sang Nhật sẵn tính yêng hùng và tư duy kiểu Việt Nam nên hồn nhiên vượt qua đường. Có người bị xe cán phải nằm viện tốn khá nhiều tiền. Tất nhiên là không được bồi thường gì cả.

Nếu phạm pháp thì chắc chắn sẽ khó thoát tội cho nên hầu như không ai phạm pháp cả.

Người Nhật nhìn chung lòng tự trọng cao, mức sống cao, tiêu chuẩn đạo đức cao. Các vụ biển thủ công quỹ, tham nhũng hay tắc trách mà bị phát hiện thì chỉ có nước quỳ mọp xin lỗi và xin từ chức mà thôi. Trộm cắp, cướp giật ở Nhật phần lớn lại do người nước ngoài thực hiện (có cả Việt Nam nhé). Có những đám người chuyên sống bằng nghề ăn trộm, không phải từ nhà dân mà là từ các siêu thị (đủ loại từ điện máy tới quần áo). Những người này đánh cả xe hơi (mua xe cũ ở Nhật rẻ như bèo – cho nên không nhất thiết phải giàu) đi một vòng để ăn trộm đồ. Các siêu thị tại Nhật thường ít đề phòng và rất ít nhân viên (vì mặc định ở Nhật là không ăn trộm ăn cắp). Tất nhiên, đám ăn trộm này mỗi lần phải đi một siêu thị khác nhau, vì sợ bị tóm.

Đồ ăn trộm sẽ được tiêu thụ qua đường dây bán đồ ăn cắp, thường là cho người nước ngoài. Chắc các bạn biết loại đồ “mất quai”, ví dụ máy quay, máy ảnh bị mất cái quai để xỏ dây. Lý do là các hàng hóa này để trong siêu thị thường được gắn sợi dây chống trộm vào, nếu cắt sợi dây này là báo động sẽ reo ngay. Do đó, bọn trộm sẽ cắt quai máy. Nhìn loại hàng này là biết ngay là đồ ăn cắp.

Ở Nhật có lừa đảo và thường rất tinh vi. Bạn bị mắc lừa phần lớn không phải là do bị lừa trắng trợn mà bị lừa một cách tinh vi và thường là hợp pháp. Bạn bị lừa vì bạn tham hay thiếu hiểu biết. Nếu bạn không tham thì có lẽ chẳng bao giờ bị lừa. Mấy trò lừa đảo bán hàng đa cấp ở Việt Nam mới chỉ là những trò lừa đảo hết sức thô sơ mà thôi.

Dưới đây tôi sẽ liệt kê vài trò lừa đảo ở bên Nhật.

Đây là các trang gọi chung là 出会い系 (Deai-kei) hay Deai, tức là “hẹn hò”. Những trang này có hàng chục ngàn trang. Đặc điểm là có thể đăng ký thành viên free, sau đó sẽ có rất nhiều lời mời gọi. Tin nhắn thường tới rất nhanh, có khi bạn vừa đăng ký xong 10 phút là có người mời gọi bạn rồi. Thậm chí còn hứa hẹn trả tiền cho bạn nữa. Đại khái là nhà giàu, là doanh nhân nhưng rất cô đơn, thiếu thốn tình cảm. Nhắn tin qua lại một hồi thì tài khoản miễn phí của bạn hết tiền và giục bạn là để tiếp tục nhắn tin thì phải chuyển khoản để mua point (để nhắn tin tiếp, ví dụ 1000 yên được 100 point).

Thực ra, bọn này thường thuê cò mồi (gọi là “sakura”) và ngồi nhắn tin cho bạn. Ví dụ chỉ cần một phòng máy và thuê vài người làm bán thời gian (arubaito) vào ngồi canh. Có ai đăng ký là nhắn tin rủ rê hẹn gặp, đi khách sạn ngay. Tất nhiên là đám người này sẽ dông dài mãi để bạn hết point. Sau đó hệ thống sẽ nhắc bạn môt số cách chuyển tiền để nạp point vào.

Những vụ như thế này thì nhìn chung là khó kiện cáo. Với lại cũng ít người kiện cáo vì cũng ngại về thể diện. Thường mọi người chậc lưỡi cho qua.

=> Đối phó: Nếu bạn muốn hẹn hò nên vào các trang uy tín và có xác minh địa chỉ đàng hoàng, ví dụ trang Deai của Yahoo! JAPAN. Chỉ cần bạn nhớ câu “Cái gì quá tốt để có thể là thực thì sẽ không thực (What is too good to be true isn’t true)” là ổn.